0

روش اجرا پروپوزال و تمام نکاتی که از رد شدن پروپوزالتان جلوگیری میکند!

روش اجرا یکی دیگر از بخش­های هر طرح پژوهشی است که مشخص می­کند یک پژوهش قرار است چطور انجام شود. در واقع در بیان مسئله چرایی و در روش کار چگونگی انجام یک طرح توضیح داده می­شود. برای این که یک طرح پژوهشی به نتایج و اهداف مشخص خود دست پیدا کند، به یک روش اجرا نیازمند است. هر پژوهشگر باید از روش اجرای طرح خود به طور جزئی و دقیق آگاه باشد؛ در غیر این صورت طرح او به نتیجه­ ی درستی نخواهد رسید. همچنین بیشترین ایراداتی که از فرم پروپوزال ممکن است طی داوری گرفته شود از همین قسمت است.

چگونه روش اجرای پروپوزال بنویسیم؟

در هر کتاب آشپزی خوب تمامی مراحل برای پخت یک غذا به طور واضح و کامل توضیح داده شده است. زیرا قرار است همه ­ی افرادی که از این کتاب استفاده می­کنند دقیقا متوجه روند پخت آن غذا شوند؛ حتی کسانی که در آشپزی مبتدی هستند. روش اجرای هر طرح پژوهشی هم باید همینطور باشد. در این قسمت قرار است دستورالعملی برای آینده نوشته شود، پس این دستورالعمل باید آنقدر واضح و کامل باشد، که حتی اگر فردی غیر از خودتان خواست آن را اجرا کند، بداند دقیقا چگونه این کار را باید انجام دهد و حتی نتایج حاصل از کار آن فرد با نتایج کار، در صورت اجرا توسط خودتان یکسان باشد. بنابراین «روش اجرا باید مثل یک کتاب آشپزی خوب باشد، که مزه­‌ی غذای همه­‌ی استفاده‌­کنندگانش یکی است».
«روش اجرا قلب پروپوزال است و شما جراح آن»، یک جراح خوب باید آناتومی و فیزیولوژی محل عمل را به خوبی بداند. آناتومی به معنای مواردی است که باید در روش اجرا بیان شوند؛ ترجیحا به ترتیب و با رعایت پیوستگی و همبستگی متن. فیزیولوژی به معنی نحوه­‌ی نگارش این موارد در روش اجرا است. برای نوشتن یک روش اجرای مناسب و اصولی، پژوهشگر باید موارد لازم را با توجه به نوع مطالعه، به طور واضح و داستا‌ن­وار بنویسد، چون این موارد در مطالعات مختلف باهم تفاوت­هایی دارند.
قسمت های مختلف روش اجرا

آناتومی روش اجرا شامل چه بخش­هایی است؟

نوع مطالعه
جامعه­‌ی مورد مطالعه
زمان و مکان انجام مطالعه
ملاحظات اخلاقی
معیارهای ورود و خروج
روش­های نمونه­‌گیری
تعیین حجم نمونه
متغیرهای مورد نظر
ابزارهای جمع­‌آوری اطلاعات
روش­­های تجزیه و تحلیل آماری

فیزیولوژی بخش­های مختلف روش اجرا به چه صورت است؟

نوع مطالعه، زمان، مکان و جامعه­‌ی مورد مطالعه

این قسمت معمولا در عنوان آورده شده است. داستان نوشتن روش اجرا از اینجا شروع می­شود و شما باید اطلاعاتی که در عنوان آورده بودید، اینجا هم بیان کنید.
نحوه نگارش:
مثلا عنوان « بررسی میزان کیفیت زندگی بیماران بستری در بخش CCU بیمارستان­های شهر یزد در سال 1400» را در نظر بگیرید. می­توان نوشت: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی خواهد بود و در سال 1400 بر روی بیماران بستری در بخش CCU بیمارستان­هایشهر یزد انجام خواهد شد.

 ملاحظات اخلاقی

در این بخش بیشتر به مجوزهایی اشاره می­شود که برای اجرای طرح قرار است گرفته شود و با ملاحظات اخلاقی انتهای فرم پروپوزال فرق می­کند. درست است که طرح شما کد اخلاق دارد اما افراد شرکت­‌کننده در طرح شما باید حتما رضایت آگاهانه داشته باشند. به این معنا که هر شرکت‌­کننده باید نسبت به هدف طرح شما آگاه باشد و بداند که شما می­خواهید چه مداخله‌­ای انجام دهید. مثلا فرض کنید قرار است در طرح پژوهشی شما، به یک گروه از بیماران داروی روتین داده شود و به گروه دیگر دارونما یا یک داروی جدید؛ در این شرایط تمام شرکت‌­کنندگان باید بدانند که در یکی از این دو گروه قرار خواهند گرفت و ممکن است درمانی برای آن­ها انجام شود که از تأثیرگذاری آن مطمین نیستید. سپس آگاهانه تصمیم بگیرند که می‌خواهند در مطالعه­ی شما شرکت کنند یا خیر.
نحوه­‌ی نگارش:
برای این بخش می­توان نوشت: پس از تصویب طرح در کمیته تحقیقات دانشگاه و دریافت کد اخلاق از کمیته‌­ی اخلاق، به بیمارستان­های مربوطه مراجعه خواهیم کرد. سپس از دفتر پرستاری اجازه­‌ی ورود به بخش را خواهیم گرفت و پرسشنامه‌­های مربوطه را پس از توضیح دادن اهداف طرح، در صورت داشتن رضایت، به بیماران خواهیم داد.

معیارهای ورود و خروج 

معیار ورود، به این معنی است که چه افرادی و با چه ویژگی‌­هایی می­توانند وارد مطالعه شوند و معیار خروج به این معنی است که چه افرادی و با چه ویژگی­‌هایی از مطالعه خارج خواهند شد.

خلاصه معیارهای ورود و خروج

چرا معیار ورود و خروج مینویسیم؟
این معیارها نوشته می­شوند تا متغیرهایی که وجودشان باعث نرسیدن به نتیجه‌­ی مناسب می­شود حذف شوند. مثلا فرض کنید محققی قرار است یک عامل را که باعث زایمان زودرس می­شود بررسی کند. پس افراد شرکت‌­کننده حتما باید باردار باشند تا بتوانند وارد مطالعه شوند (معیار ورود). در تکست‌­های علمی تایید شده است که سیگار کشیدن باعث زایمان زودرس می­شود. بنابراین سیگار کشیدن جزو معیارهای خروج قرار می­گیرد زیرا در صورت وجود باعث می­شود که مطالعه به نتیجه‌­ی درستی نرسد و معلوم نشود که آیا آن عامل باعث زایمان زودرس شده است یا سیگار کشیدن.

چطور معیارهای ورود و خروج مطالعه را تعیین کنیم؟

  • گرفتن مشاوره از استاد راهنمای متخصص در موضوع مورد مطالعه
  • مراجعه به مقالات مرتبط و مطالعه­‌ی روش اجرای آن­ها

نحوه­‌ی نگارش:
به دو صورت می­توان این بخش را نوشت. روش مستقیم و روش غیر مستقیم.
روش مستقیم به این صورت است که می­نویسید: معیارهای ورود به این مطالعه شامل:…. و معیارهای خروج از مطالعه شامل:… می­باشد. مثلا؛ معیار ورود به این مطالعه شامل: باردار بودن و بارداری برای بار اول بوده و معیارهای خروج از مطالعه: سیگار کشیدن و مبتلا بودن به بیماری خاص می­باشد.
روش غیر مستقیم به این صورت است که عبارت معیار ورود و خروج ذکر نمی­شود اما طوری بیان می­شود که مشخص است معیار ورود و خروج است. مثلا جامعه­‌ی مورد مطالعه زنان بارداری خواهند بود که برای بار اول باردار شده‌اند. ضمن این که زنانی که به سیگار اعتیاد داشته باشند یا به بیماری خاصی مبتلا باشند از مطالعه خارج خواهند شد.

نمونه گیری و تعیین حجم نمونه

نمونه‌­گیری در واقع به این علت انجام ­می­شود که نمی­توان یک طرح را بر روی همه­‌ی افراد انجام داد. بنابراین بخشی از جامعه انتخاب شده و به کل جامعه تعمیم داده می­شوند. همان مثال معروفی که می‌گویند: «مشت نمونه‌­ی خروار است». نمونه‌­گیری روش­های مختلفی دارد که در مقاله‌­ای جدا به طور کامل به آن خواهیم پرداخت. آسان­ترین روش نمونه­‌گیری، روش نمونه‌­گیری غیر تصادفی در دسترس است؛ در این روش از تمامی افراد جامعه که معیارهای ورود را دارند می­توان به عنوان نمونه استفاده کرد و زمانی استفاده می­شود که تعداد کیس­های مورد نظر کم باشند. مثلا پژوهشی که بر روی بیماران سرطانی است؛ چون تعداد افراد مبتلا به این بیماری کم است، می­توان از این روش نمونه­‌گیری استفاده کرد.
عوامل مختلفی مثل نوع مطالعه، تعداد متغیرها، پراکندگی نمونه‌­ها و… بر روی حجم نمونه اثر دارند. برای تعیین حجم نمونه روش­ها و فرمول­های آماری مختلفی وجود دارد و نیاز به وجود یک مشاور آماری است که با توجه به اطلاعات موجود و اهداف ویژه مطالعه حجم نمونه را تعیین کند. تعیین حجم نمونه مناسب در تحلیلهای آماری نتایج حاصل از پژوهش بسیار تأثیرگذار است. البته یکسری سایت­ها هم هستند که با توجه به سطح معناداری و جامعه مورد مطالعه به شما حجم نمونه می­دهند، اما پیشنهاد ما این است که در این زمینه حتما از یک مشاور آماری خوب کمک بگیرید.
نحوه­‌ی نگارش:
روش­های مختلفی برای بیان این قسمت وجود دارد. مثلا می­توان نوشت: تعداد نمونه­ی مورد نیاز برای این مطالعه با استفاده از فرمول کوکران، 200 نفر در نظر گرفته شد. نمونه‌­گیری به صورت تصادفی ساده و به روش قرعه کشی خواهد بود و…

انواع روشهای نمونه گیری

 

متغیرها و ابزارهای جمع­‌آوری اطلاعات

در روش اجرا لازم است به متغیرهای اصلی و نحوه­‌ی سنجش آن­ها اشاره شود. همانطور که می­دانید یک طرح پژوهشی بدون داشتن ابزار لازم، عملا به نتیجه نخواهد رسید؛ این ابزار در واقع برای سنجش متغیرهای مطالعه هستند.

روشها و ابزارهای جمع آوری اطلاعات در پژوهش

نحوه­‌ی نگارش:
در این قسمت باید به طور کامل راجع به ابزار مورد استفاده‌­ی خود توضیح دهید و حتما رفرنس‌­دهی کنید. مثلا اگر از پرسشنامه استفاده می­کنید باید به اسم پرسشنامه، تعداد سوالات، نام سازنده، نام مترجم (در صورت ترجمه شدن)، نحوه­‌ی امتیازدهی و نمره‌­گذاری، روایی و پایایی و متغیر(های) مورد سنجش آن به طور دقیق اشاره کنید. یا مثلا اگر از ابزاری مثل دماسنج یا کیت­های آزمایشگاهی استفاده می­کنید باید نام کامل آن، شرکت سازنده، مدل و شماره سریالش را ذکر کنید.
لازم است بدانید سوالات مربوط به پرسشنامه­‌ی اطلاعات دموگرافیک در مطالعات مختلف می­تواند متفاوت باشد. مثلا در یک طرح لازم است رشته‌­ی تحصیلی افراد مشخص شود، در حالی که در طرح دیگر این پرسش اهمیتی ندارد. پس با توجه به پژوهش خود باید سوالات این قسمت را مشخص کنید. می­توانید از استاد مشاور خود و همچنین مطالعات مشابه قبلی در این زمینه کمک بگیرید.

تمام آنچه که باید در جدول متغیرهای پروپوزالتان بنویسید

 

روش­های تجزیه و تحلیل اطلاعات

نحوه­‌ی نگارش:
در این قسمت باید مشخص شود که از چه نرم افزاری و چه آزمون(های) آماری برای تحلیل استفاده خواهد شد. همچنین سطح معناداری را چقدر در نظر خواهید گرفت. این اطلاعات را باید از مشاور آماری خود دریافت کنید. مثلا می­توان نوشت: برای تحلیل داده‌­ها از نرم افزار SPSS نسخه‌­ی ۲۳ و آزمون تی مستقل با سطح معناداری 05/0 استفاده خواهد شد.

نکات مهمی که حتما در روش اجرای پروپوزالتان باید رعایت کنید

  • بهتر است جملات کوتاه باشند تا آسان­تر درک شوند.
  • زمان افعال جملات باید به صورت آینده باشد. البته استثناء دارد و آن هم در زمان­هایی است که نیاز به رفرنس‌­دهی داریم؛ مثلا در توضیحات راجع به پرسشنامه­‌ی مورد استفاده می­توانید از افعال زمان گذشته استفاده کنید.
  • معیارهای ورود و خروج باید به صورت مثبت نوشته شوند. یعنی نباید در معیار ورود بنویسیم سیگار نکشیدن. بلکه در معیار خروج باید نوشته شود سیگار کشیدن.
  • اگر نمونه­‌گیری به روش تصادفی ساده انجام می­شود، حتما ذکر کنید از کدام روش استفاده کرده‌اید.
  • حتما فرمول استفاده شده برای تعیین حجم نمونه توسط مشاور آمار را ذکر کنید.
  • در مورد متغیرهای اصلی در حد یک جمله توضیح دهید (در قسمت مربوط به ابزارها و متغیرها). مثلا در صورت بررسی رابطه­‌ی بین میزان اضطراب و رضایت شغلی باید در مورد این دو متغیر توضیح دهید (نیاز به توضیح متغیرهای فرعی مثل اطلاعات دموگرافیک نیست).
  • از طرح سوالات خصوصی که ارتباطی با پژوهش شما ندارد بپرهیزید. مثلا اسم افراد، شماره تلفن، آدرس و…

 

سخن پایانی

روش اجرا قسمت بسیار مهمی هم برای خواننده، هم برای خود پژوهشگر است. زیرا مسیر رسیدن به هدف را به صورت کامل ودقیق مشخص می­کند. در واقع اگر روش اجرای طرحی به درستی انتخاب و اجرا شود، این طرح به نتیجه­‌ی درستی خواهد رسید؛ در غیر این صورت تمامی زحمات پژوهشگر بر باد خواهد رفت. بنابراین در نگارش این بخش حتما از افراد متخصص و مطالعات قبلی کمک بگیرید.


دانلود فایل PDF مقاله ی روش اجرا پروپوزال و تمام نکاتی که از رد شدن پروپوزالتان جلوگیری میکند!

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است