فرق عزت نفس و اعتماد به نفس چیست؟
عزت نفس(Self-Esteem) با اعتماد به نفس (Self-Confidence) کاملاً متفاوت است و دو مفهوم جدا از هم هستند. اعتماد به نفس یعنی توانایی انجام کارها؛ اینکه بدانیم که میتوانیم؛ اما عزت نفس به معنی بی قید و شرط دوست داشتن خود است؛ یعنی از هر چیزی که مربوط به ما می‌باشد مانند چهره، شغل، پدر و مادر، محل زندگی و… خجالت نکشیم و آنها را دوست بداریم. وقتی عزت نفس داریم یعنی میپذیریم که ما به عنوان یک انسان حقوقی داریم و دیگران موظف اند این حقوق را رعایت کنند، ما هم می بایست حقوق دیگر انسان‌ها را رعایت کنیم. ناتانیل برندن در کتاب عزت نفس میگوید: «عزت نفس داشتن یعنی اینکه من خوبم، دیگران هم خوب اند، برای همین نیازی نیست که خودم را با دیگران مقایسه کنم. من نه از دیگران برترم، نه بدتر، نه بالاترم و نه پایینتر.»
با توجه مطالب گفته شده میتوان به این نتیجه رسید که اعتماد به نفس در واقع یکی از عناصر سازندهی عزت نفس است؛ بنابراین میتوان گفت عزت نفس و اعتماد به نفس در عین تفاوت در مفهوم، مکمل یکدیگر هستند.
مفهوم و اهمیت اعتماد به نفس
اگر اعتماد به نفس داشتم در حضور جمع نظرم را بیان میکردم.
اگر اعتماد به نفس داشتم کسب و کارم را شروع میکردم.
اگر اعتماد به نفس داشتم احساساتم را بیان میکردم.
چند بار پیش آمده است که به خودتان یا به دیگران از این‌گونه جملات بگویید؟
اگر بالا بردن اعتماد به نفس برایتان مهم است با ما در ادامه ی مقاله همراه باشید.
بیراه نیست اگر بگوییم برای شروع هر کاری نیاز به اعتماد به نفس داریم. همه ی ما قبل از انجام هر کاری مانند شروع یک کسب و کار، آماده شدن برای آزمونهایی همچون کنکور، آماده شدن برای برگزاری سمینار یا سخنرانی و… افکار منفی در ذهن خود داریم که مانع شروع و انجام فعالیتهایمان می‌شوند. از این قبیل افکار میتوان به ترس از شکست، اضطراب، تردید نسبت به تواناییهای خود، مورد استقبال قرار نگرفتن و… اشاره کرد. خبر بد اینکه قرار نیست ما از این افکار منفی رهایی یابیم و این افکار بازدارنده برای همه ی افراد وجود دارد؛ اما همزمان یک خبر خوب هم وجود دارد که میگوید با همین افکاری که در ذهنمان داریم نیز میتوانیم خیلی از کارها را شروع کنیم و حتی به سرانجام برسانیم؛ بنابراین لازم است با این حقیقت کنار بیاییم که این افکار منفی وجود دارند و گاهی برای جدیتر شدن و جمعتر شدن حواسمان در جلوگیری از حیف و میل کردن زمان، انرژی، پول و… لازم هستند. ما نمی‌توانیم به طور کامل از شر آنها خلاص شویم و اتفاقا هرچه بیشتر با آنها مبارزه کنیم، بیشتر به سراغمان خواهند آمد. اعتماد به نفس در واقع یک هدف نیست بلکه یک واسطه است که ما را به اهدافمان میرساند. پس برای رسیدن به اهداف و خواسته های خود لازم است در ابتدای امر، حس اعتماد به نفس را در خود پرورش دهیم.
اعتماد به نفس بیشتر از جنس عمل است تا باور.
راههای افزایش اعتماد به نفس
هیچگاه خود را با دیگران مقایسه نکنید!
یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به آن توجه کنید این است که از مقایسه ی خود با دیگران دست بکشید. هر فردی زندگی، تفکر، احساس و ویژگی‌های خاص خود را دارد و با شما و دیگران متفاوت است. درصد شکست و موفقیت افراد به شرایطی که در آن هستند و کوششی که میکنند بستگی دارد. به یاد داشته باشیم که همیشه هستند کسانی که در مواردی نسبت به شما برتری داشته باشند و این مسئله نباید در مسیر زندگی ما نقشی داشته باشد؛ بنابراین توصیه میشود فقط بر روی خودتان تمرکز کنید و روز به روز پیشرفت کنید.
تغذیه سالم داشته باشید و ورزش کنید!
داشتن ظاهر نامناسب می‌تواند یکی از علل اصلی اعتماد به نفس پایین باشد. پس در فکر بهبود و تغییر ظاهر خود باشید تا اعتماد به نفس بالاتری را تجربه کنید. مقصود این نیست که سراغ عملهای زیبایی بروید، بلکه با داشتن برنامه ی ورزشی منظم و تغذیه ی مناسب زیبایی را برای خود به ارمغان بیاورید. لازم به ذکر است که تداوم در این عمل سبب تناسب اندام، سلامتی و شادی خواهد شد.
به تقویت مهارت‌های اجتماعی خود بپردازید.
توصیه میشود روابط اجتماعی خود را تقویت کنید و از گوشه گیری بپرهیزید. مطمئن باشید که این مسئله در اعتماد به نفس شما تاثیر بسزایی دارد. از همین حالا شروع کنید و روابط اجتماعی خود را تقویت کنید.
اطلاعات عمومی تان را بالا ببرید.
اطلاعات عمومی بالا جسارت اظهار نظر در مورد مسائل مختلف را به شما می‌دهد. همچنین داشتن اطلاعات عمومی بالا، توانایی شروع گفت و گو با افراد جدید را به شما خواهد داد.
با ترس های خود رو به رو شوید و از آنها فرار نکنید!
یکی از باورهای غلط که از دوران کودکی با ما همراه است این است که اعتماد به نفس یعنی نبود ترس که این یک دروغ محض است. قطعا تمام افراد موفق نیز قبل از شروع کارهای خود ترس از شکست دارند اما از آن فرار نمیکنند و از تلاش کردن دست نمیکشند؛ بلکه با آن رو به رو شده و آن را کنترل میکنند. به جای فرار از ترسها باید با آن روبه رو شوید و نشان دهید که از پس کارها برمی آیید. سعی کنید مسائل چالش برانگیز را امتحان کنید و از شکست نترسید؛ زیرا شکست مقدمه و لازمه ی پیروزی است.
نه گفتن را بیاموزید!
مهارت نه گفتن یعنی اعتماد به نفس، اراده و پافشاری بر حقوق خود. کسانی که اعتماد به نفس بالایی دارند خیلی راحت و در نهایت ادب از کلمه ی نه استفاده می کنند. باید بدانیم که نه گفتن نشانه ی گستاخی و بی ادبی نیست بلکه محترمانه رد کردن خواسته‌ی بی‌مورد دیگران است.
از به زبان آوردن احساستان خجالت نکشید.
احساستان را مخفی نکنید. اگر واقعا از موضوعی ناراحت شده اید، آن را به زبان بیاورید. علاوه بر این اگر به شخصی علاقه مند هستید و یا از رفتار دیگران آزرده شده اید، به جای تحمل کردن و یا سرکوب احساس خود، آن را با رعایت ادب و احترام ابراز کنید.
از نظر راس هریس در کتاب شکاف اعتماد به نفس چرخهی اعتماد به نفس چهار مرحله دارد:
- تمرین مهارتها
- به کارگیری موثر مهارتها
- ارزیابی نتایج
- اعمال اصلاحات مورد نیاز
این چهار مورد همیشه در حال گردش هستند و هیچ گاه از حرکت نمی ایستند؛ یعنی ما باید مدام مهارت‌های جدید یاد بگیریم، آنها را به صورت موثر به کار ببریم، نتایج به دست آمده را ارزیابی کنیم و در آخر اصلاحات مورد نیاز را انجام دهیم. اگر همیشه این چرخه را دنبال کنیم قطعاً در رشد فردی، توسعه مهارتها و در نتیجه در افزایش اعتماد به نفس ما موثر خواهد بود.
جمع بندی
اعتماد به نفس همانند بازی است در نتیجه باید قواعد آن را بلد باشیم. قرار نیست همه افکارمان مثبت باشد و یک حس اطمینان عالی از همه چیز داشته باشیم تا کارهایمان را شروع کنیم. اول از همه باید اقدامات نشان دهنده ی اعتماد به نفس را در خودمان بروز دهیم و بعد از آن است که احساس اعتماد به نفس در وجودمان پدیدار خواهد شد. تکرار و استمرار در انجام تمرینهای مذکور قطعا کمک بزرگی به ما در این زمینه خواهد کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و همچنین آشنایی با تمرینات متنوع تر پیشنهاد میشود کتاب شکاف اعتماد به نفس اثر راس هریس را مطالعه نمایید.
نویسنده: رضا قاسمی
