موجودات هستی از یک موجود کوچک گرفته تا رعدوبرق که پدیده ای طبیعی است، زندگیِ هدفمندی دارند و به دنبال ایفای نقش خود در جهان هستند؛ پس جای تعجب است اگر انسان که از او به عنوان اشرف مخلوقات یاد می شود در این جهان هدفی نداشته باشد؛ بنابراین می توان گفت هدفمندی جزء جدانشدنی زندگی انسان است.
اما منظور از هدف چیست؟
هدف در لغت به معنای نشانه، غرض و مقصد است. در اینجا منظورمان از هدف، وضعیتی است که شما می خواهید در آینده به آن برسید. به طور کلی، اهداف ما به سه وضعیت زمانی تقسیم بندی می شوند:
کوتاه مدت: اهدافی با مدت زمان زیر یک سال؛ مانند کاهش وزن از 100 به 80 کیلوگرم طی۶ ماه.
میان مدت: اهدافی با مدت زمان 1 تا 3 سال؛ مانند یادگیری مکالمه به زبان انگلیسی طی دو سال.
بلند مدت: اهدافی با مدت زمان ۵ تا ۱۰ سال یا بیشتر؛ مانند خرید خانه و ماشین یا قهرمانی در یک رشته ورزشی.
هدفگذاری چیست؟
هدف گذاری یعنی تشخیص و شناسایی اهداف و مشخص کردن راه های رسیدن به آنها. در هدفگذاری برای اهدافمان برنامه ریزی می کنیم، آنها را به گام های کوچکتر تقسیم می کنیم و با تعیین اهداف کوتاه مدت، مقدمه رسیدن به هدف اصلی را فراهم می کنیم. برای یک هدف گذاری حرفه ای باید دقیق مشخص کنیم که اهدافمان چه هستند، قرار است به کجا برسیم و برای رسیدن به آن نقطه چه کارهایی باید انجام دهیم. همچنین اهداف باید قابل سنجش باشند و بتوان میزان پیشرفت خود را در آنها بررسی کرد.
هر فردی در هر سنی که از وضعیت کنونی خود رضایت نداشته باشد، به دنبال تعالی و پیشرفت باشد و بخواهد به وضعیت بهتری برسد؛ می تواند اهدافی برای خود تعیین کند و برای رسیدن به آن دست به کار شود. بنابراین هدفگذاری محدود به افراد خاص در شرایط خاص نیست؛ بلکه تمام افراد می توانند در هر وضعیتی که قرار دارند برای خود اهدافی تعریف کنند و برای رسیدن به آن تلاش کنند.
ضرورت هدف گذاری
اگر به سرگذشت و زندگی افراد موفق نگاه کنیم خواهیم دید که همه آنها شدیدا هدف محور هستند. یکی از عوامل مهم در موفقیت آنها همین تواناییشان در هدف گذاری است. بدون هدف، شما به سادگی اسیر روزمرگی شده و هر لحظه از چیزی که می خواهید باشید، دور و دورتر می شوید. اهداف مشخص و هدف گذاری؛ اعتماد به نفس و انگیزه شما را افزایش میدهند و شما را برای رسیدن به خواسته هایتان مهیا میکنند.
حال که با هدف گذاری و اهمیت آن آشنا شدیم؛ زمان آن فرا رسیده است که برای رسیدن به اهدافمان دست به کار شویم.
هفت مرحله ساده برای رسیدن به اهداف
به صورت مشخص و واضح تعیین کنید که هدفتان چیست و چه می خواهید.
هدفتان را روی یک کاغذ بنویسید.
فواید نوشتن اهداف روي كاغذ:
– با نوشتن، اهداف در ذهن ما تثبيت ميشوند.
– پس از نوشتن اهداف، نسبت به آنها تعهد پيدا ميكنیم.
– قابليت زمان بندي پيدا ميکنند.
– ميتوان موانع احتمالي را حدس زد و برطرف نمود.
– بهترين مسير براي رسيدن به هدف كشف ميشود.
– نيرو و انگيزه دروني جهت حركت به سمت هدف ايجاد ميشود.
اهدفتان را زمان‌بندی کنید.
یعنی مشخص باشد که هدفتان کوتاه مدت است یا میان مدت و بلند مدت.
یک لیست از کارهایی تهیه کنید که با انجام آنها می توانید به اهدافتان برسید.
این لیست می تواند شامل موارد زیر باشد:
- فهرستی از موانع و چالش‌های بیرونی و درونی که باید به آنها غلبه کنید.
- مهارت و دانشی که برای رسیدن به هدف نیاز دارید.
- افرادی که برای رسیدن به هدفتان به همکاری و حمایتشان نیاز دارید.
هنری فورد: «میتوانید به بزرگترین اهداف دست پیدا کنید، فقط کافیست آنها را به اقدامات کوچکتر تقسیم کنید.»
کارها را بر اساس میزان اهمیت، الویت بندی کنید.
پس از تهیه فهرست سریعا دست به کار شوید و اقدام کنید.
تاخیر نکنید! به یاد داشته باشید که به تعویق انداختن کارها تفاوت بین افراد موفق و افراد شکست خورده را تعیین میکند. افراد موفق عمل محور هستند و کارهایشان را طبق برنامه پیش میبرند اما افراد شکست خورده مدام کارهایشان را به فردا یا همان شنبه معروفی که هیچ وقت سر نمیرسد موکول میکنند. بنابراین از همین لحظه شروع کنید و معطل نکنید.
هر روز یک قدم بزرگ به سمت هدف بردارید و سعی کنید از روز قبل بهتر باشید.
هر روز کاری انجام دهید که شما را در مسیر هدفتان پیش می برد. در این صورت شما شتاب می گیرید. این شتاب برای شما انگیزه دهنده، الهام بخش و نیرو بخش خواهد بود.
هدف گذاری به روش اسمارت (smart)
یکی از بهترین روش های هدفگذاری، هدفگذاری به روش اسمارت است که می‌تواند جنبه های واقع بینانه و درستی از هدفگذاری و مسیر رسیدن به آن را در اختیار شما قرار دهد. هدفگذاری اسمارت پنج مرحله دارد و در اصل این پنج مرحله، ویژگی هایی هستند که هدف شما باید داشته باشد.
رالف اسمارت: باور دارم هدف از زندگی این است که به بهترین نسخه خودمان تبدیل شویم.
بهاهدافي SMART مي گويند كه داراي پنج ويژگي زير باشند:
Specific -1: هدف باید کاملا مشخص و دقیق باشد.
لغت « Specific » به معنای مشخص و دقیق است. یعنی شما باید آنچه را که میخواهید و در ذهن دارید به صورت واضح و شفاف بشناسید و بدانید که می خواهید دقیقاً به چه چیزی دست پیدا کنید. زمانی که ذهن شما نتواند تصویر صحیحی از هدف داشته باشد، بدون شک نمی‌تواند مسیر رسیدن به آن را برای شما مشخص کند.
Measurable -2: قابل اندازه گیری باشد.
یعنی معیاری برای سنجش میزان موفقیت و تحقق هدف وجود داشته باشد. یک هدف درست باید در طول زمان قابل اندازه‌گیری باشد تا بدانید تا چه حد جلو رفته و چه اندازه دیگر مسیر باید طی شود تا به آن دست پیدا کنید.
Achievable -3: دست يافتني باشد.
در تعیین اهداف واقع بین باشید. درست است که توانایی های ذهنی انسان نامحدود است، اما فراموش نکنید توانایی شما باید با واقعیت سازگار باشد. در واقع باید براساس توانمندی های فعلیتان هدفگذاری کنید.
Reasonable & Realistic -4: معقول و واقعي باشد.
یک موضوع اصلی در تعیین هدف، در نظر گرفتن توانمندی های فردی است. پیشنهاد می کنیم اهداف خود را به دور از کمال‌گرایی منفی انتخاب کنید تا در اجرای برنامه های مربوط به آن به مشکل برنخورید.
Time Bound -5: زمان بندي شده باشد.
برای رسیدن به اهداف خود مهلت زمانی صحیح (در محدوده زمانی مشخص یعنی به شکل کوتاه مدت، میان مدت یا بلند مدت) تعیین کنید. پیشنهاد می شود برای مدیریت و استفاده درست از زمان، مقاله زیر را مطالعه کنید:
مدیریت زمان به روش پومودورو
هر کدام از این عبارت‌هایی که گفته شد به یک ویژگیِ هدف اشاره میکنند؛ پیشنهاد می کنیم در هنگام انتخاب و تعیین هدف، هر کدام از این موارد را در نظر بگیرید تا بتوانید اهدافتان را به درستی تعیین و الویت بندی کنید.
نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که شما باید نقاط ضعف و قوت خود را در رابطه با هدفی که مد نظر دارید به خوبی بشناسید. در این صورت میتوانید برای رفع نقاط ضعف خود بیشتر تلاش کنید و از سوی دیگر برای تقویت نقاط قوتتان برنامه ریزی کنید. اگر در هنگام انتخاب هدف ندانید که در چه زمینه هایی قوی تر هستید و در چه زمینه هایی نیاز به تمرین بیشتری دارید تا به مهارت های لازم دست پیدا کنید، قطعا دچار مشکل خواهید شد. بنابراین لازم است از خود شناخت کافی داشته باشید.
مسئله مهم دیگر این است که هدفگذاریِ درست برای رسیدن به موفقیت لازم است اما کافی نیست. میدانیم که هیچ موفقیتی بدون تلاش و زحمت به دست نمی آید. بسیاری از ما هدفگذاری می کنیم اما بعد از گذشت چند وقت، هیچ موفقیتی بدست نمی آوریم؛ زیرا عادت مهم دیگری که افراد موفق جز هدف گذاری در خود ایجاد می کنند، اقدام مداوم است. این توانایی ادامه کار و انجام سریع آن است که آنها را از دیگران متمایز می کند. افراد موفق همیشه در حال حرکت هستند. اگر در مسیر هدف خسته شدید، استراحت کنید و بعد از رسیدن به آرامش، دوباره شروع به حرکت کنید.
معرفی کتاب اثر مرکب نوشته دارن هاردی
سخن پایانی:
فردی را فرض کنید که هیچ هدفی ندارد. طبیعتاً او هر روز صبح هیچ انگیزه ای برای بیدار شدن و انجام فعالیت های روزانه خود ندارد و به همین علت است که بسیاری از افراد معتقد هستند که دچار روزمرگی شده اند. اگر هدفی وجود داشته باشد و شما هر روز در حال انجام فعالیت های مرتبط با آن باشید، بدون شک دچار این احساس روزمرگی و کسالت و خستگی نخواهید شد. بنابراین سعی کنید برای زندگی خود اهدافی را تعیین کنید و برای رسیدن به آن تلاش کنید. اگر میخواهید هدفگذاری را به صورت اصولی و عملی یاد بگیرید پیشنهاد ما به شما شرکت در دوره رایگان چگونه هدفگذاری کنیم و به آن برسیم است.
نویسنده: رضا قاسمی
